Robbie de robot van bijna 2 miljoen euro zorgt voor meer fruit aan bomen
Maandag 13 mei 2024 | Mediapartner Omroep Gelderland
OPHEUSDEN - Gerrit en Gijs, een technicus en een kweker, hebben de handen ineengeslagen. Samen ontwikkelden zij een bijzondere robot die fruitbomen automatisch kan enten.
Gerrit en Gijs. De technicus en de kweker. "We worden in de kwekerswereld al het 'ASML in het groen' genoemd", zegt Gijs van Meerten van Boomkwekerij 't Kempke in Opheusden. Samen met Gerrit Baars, van Baars techniek, ontwikkelde hij een ent-robot. Volgens de twee is hun vinding revolutionair en de eerste in de wereld.
Wat is dat ook alweer: enten? Baars geeft nog even een korte cursus 'enten voor beginners': "Enten is eigenlijk klonen. Het gebeurt al 4000 jaar en is het veredelen van nieuwe plantsoorten. Iets wat in de natuur niet voorkomt. En daar creëren we planten mee die bepaalde eigenschappen hebben in de fruitteelt en de sierteelt. Het is de unieke eigenschap pakken van de boom die je al hebt staan."
Van Meerten valt hem bij: "Zoals je hier ziet hebben we fruitbomen liggen. Enten wordt voornamelijk gedaan om meer vrucht te krijgen in je boom. Bepaalde soorten te creëren die we willen. We zijn nu met Golden Delicious bezig. Een klein stukje van een golden deliciousboom, een griffel, wordt op een onderstam geënt. Die worden gecombineerd. Het is een traag groeiende onderstam en daarmee creëer je een tragere groei, waardoor je dus meer vrucht krijgt. Dat willen wij natuurlijk als fruittelers."
Hoe werkt de robot? Hij staat in een grote hal. Verscholen achter een wit doek: de ent-robot. Beide mannen zijn wel een beetje terughoudend om te verklappen hoe de robot precies werkt. Immers, de concurrent kijkt mee. Maar toch willen ze wel een tipje van de sluier oplichten: "Het is nu vooral en grote doos waarin twee robots zitten die de perfecte samenwerking hebben. Delen liggen op een band en die gaan de machine in. De één pakt de onderstam, de ander de griffel. Daar worden foto's van gemaakt. Daaraan ziet de robot, deze is zo dik en die is zo dik. En dan berekent hij zelf welke snede hij moet maken om de perfecte passing te krijgen." Volgens Van Meerten gaat dat met een ongekende precisie.
Kost dat geen banen? "Het is een vakwerk om het te kunnen doen", vertelt Van Meerten: "Maar het is ook een ééntoning vak, dus niet iedereen is er geschikt voor. De gemiddelde enter is rond de 50 jaar oud. Over een poosje hebben we een serieus probleem." Hij denkt daarom dat zijn robot geen banen gaat kosten: "Ik denk dat we juist een deel redden."
Wat kost ie? Over de kosten willen de twee in eerste instantie niet meer kwijt dan: "Zoveel heb ik nog nooit op mijn rekening gehad." De ontwikkeling van het prototype kon dan ook alleen met subsidie. Het innovatieve ondernemerschap is niet geruisloos voorbijgegaan. Zelfs vanuit de EU wordt er brood in gezien.
De Europese Unie heeft een flinke bijdrage geleverd aan de 900.000 euro subsidie die het project heeft gekregen. Ook de provincie en het Rijk hebben een bijdrage geleverd. De ondernemers steken er zelf ook 9 ton in en zo komt het totale plaatje op 1,8 miljoen euro voor de innovatieve robot.
Hoe verdien je dat terug? Normaal gesproken is deze investering niet terug te verdienen voor een kweker en daarom is zo'n soort robot nog niet eerder ontwikkeld. Ook voor Van Meerten zijn de kosten normaal gesproken eigenlijk te hoog. "Daarom ben ik van plan om de robot ook in te gaan zetten voor het enten bij andere kwekers", legt de kweker uit. "Als je dat goed opzet kun je bijna het jaar rond met de robot enten. Als het aan onze dromen ligt, dan worden wij de kraamkamer van Europa."
Heeft ie een naam? "IJzeren Robbie", lacht de één. Maar tijdens de ontwikkeling had hij als deknaam Koffiemachine 1. Maar die naam er officieel nu wel vanaf: "We noemen hem gewoon de ent-robot." De ent-robot zit nog in een testfase, maar Van Meerten heeft er alle vertrouwen in dat het op termijn een succes wordt: "We zijn nu ook bezig met alle patenten. Dat doe je ook alleen maar als je er echt mee verder wilt." En vinden de twee uitvinders er nu van?: "Eng, griezelig, maar ook wel gaaf."