VIANEN - Het klinkt misschien gek, maar het is echt waar: April Pijpelink woont tussen de skeletten. En dat doet ze niet zomaar. Vanuit haar huis in België onderzoekt ze het in november gevonden Viaanse massagraf. “Zo’n enorm massagraf zag je in Nederland niet eerder, echt bijzonder.”
 
Wie dacht met helmen en handschoentjes een lab in te moeten stappen, heeft het mis. Alle resten van de in Vianen gevonden mannen uit het massagraf – mogelijk Britse soldaten – vind je nu ‘gewoon’ in het huis van forensisch antropoloog April Pijpelink. Net over de grens, in het Belgische Maaseik, haalt ze ‘individu 63’ uit een enkele doos. “Kijk, zie je dat polsbotje? Deze jongeman heeft keihard gewerkt. Misschien wel gevochten, of zo.”
 
Britse soldaten?
Inwoners, gemeente én historici verbaasden zich afgelopen november toen er bij werkzaamheden in Vianen plots op oude menselijke resten werd gestuit. En later nog één, en nog één. Wel 81 skeletten werden ontdekt. Een massagraf van Britse soldaten, werd al snel gedacht. Het waren nog jonge mannen, dat is vrij zeker. Of ze echt tijdens een veldslag aan het einde van de achttiende eeuw om het leven kwamen, moet nog blijken.
 
Antropoloog April is namelijk pas nét aan het onderzoek begonnen. Nadat het massagraf aan de oppervlakte kwam, werden de resten eerst zorgvuldig schoongemaakt en gedroogd. En toen kwamen alle botten genummerd en wel aan in haar huis in België. “Ja, kwam er ineens een overvol busje met skeletten m’n pad op. Het is dat de buurt weet wat voor werk ik doe, anders hadden er misschien wel een paar wenkbrauwen omhoog gegaan.”
 
Haar baan is waarschijnlijk een tikkie anders dan van de meesten. Nadat ze haar ontbijtje op heeft, gaat ze in haar bureaustoel zitten en legt alle botten uit één zak op een witte tafel. Dat duurt een uur, voor de botten helemaal correct anatomisch naast elkaar liggen, zegt ze. En zo meet ze ieder stukje op.
 
Blote handen
Als ze de schedel van tafel pakt, wordt ze enthousiast. “Zie je dit stukje rondom waar zijn neus zat? Dat is waarschijnlijk een ziekteverschijnsel. Daaruit kunnen wij bijvoorbeeld zien of het een harde werker was, of een vechter.”
 
Zo legt ze ieder stukje van het massagraf vast op haar computer. Als ze over een tijdje klaar is, hoopt ze meer te weten over die mysterieuze jongens die – waarschijnlijk – vanuit Engeland in Vianen terechtkwamen. “Dan weten we meer over wie het waren. Dat vind ik er zelf ook zo mooi aan. Dat ik deze jongens als het ware een gezicht geef. Hun botten spreken soms nog boekdelen.”
 
Dat onderzoek doet ze overigens met blote handen. De overblijfselen zijn door de Viaanse klei dermate goed bewaard gebleven, dat ze ondanks hun leeftijd niet snel beschadigd of besmet kunnen raken. “Het is fantastisch om te doen. Zo’n vondst als deze maak je bijna niet mee. Zeker in Nederland is een massagraf van deze omvang uniek.”
 
'Interessant botje'
Of de 81 gevonden skeletten daadwerkelijk uit Engeland kwamen, en wanneer ze precies hebben geleefd, onderzoeken andere teams. De Universiteit van Belfast en de British Geological Survey kregen enkele botjes opgestuurd, zodat zij door het koolstof dat ze daar in vinden kunnen zien hoe oud de mannen waren.
 
Antropoloog April kan met haar onderzoek toevoegen wie de ‘jongens’ waren. Waar ze last van hadden, hoe lang ze waren en of ze door geweld om het leven zijn gekomen. De gemeente Vijfheerenlanden verwacht dat ze voor het einde van het jaar de eindresultaten van de onderzoeken kan delen.
 
April haalt ondertussen individu nummer 48 uit een doos. “Ja, het werk wacht niet, hè?”, lacht ze. “O, dit is een interessant botje. Even opmeten maar.”
 
 
Samenwerking SRC & RTV Utrecht.
 

Deel dit artikel op Facebook: