SRC Regio-nieuws

Culemborg opent de ogen voor verschrikkingen van mensenhandel in de regio

CULEMBORG - De bibliotheek in Culemborg is deze week gevuld met indringende portretten met waargebeurde verhalen van slachtoffers van mensenhandel. Het gaat om de tentoonstelling Open je ogen voor mensenhandel. Want ook in Rivierenland is dat aan de orde, al zie je dat meestal niet zo snel.

“Denk bijvoorbeeld aan jongeren die geronseld worden om drugs rond te brengen”, zegt adviseur Veiligheid van de gemeente Culemborg Willem Bronkhorst. “Of meiden die opgehaald worden om gedwongen in de prostitutie aan de slag te gaan. Het kan overal voorkomen, ook in Culemborg. Het is alleen lastig om te bepalen wat de omvang is.”

Want hoewel er in Nederland jaarlijks naar schatting minimaal vijfduizend mensen slachtoffer worden van mensenhandel, blijven de meeste slachtoffers buiten beeld. “In Culemborg zijn de signalen tot dusver beperkt maar dat heeft er vooral mee te maken hoe actief je bezig bent geweest met de problematiek. Heel simpel: je gaat het pas zien als je ernaar opzoek gaat.”

Ten prooi aan loverboy
Het gaat in hoofdzaak om drie categorieën: seksuele uitbuiting, arbeidsuitbuiting en criminele uitbuiting. Voor de tentoonstelling poseerden dertig slachtoffers die hun verhaal deden. Sameena van der Mijden is één van hen. Ze groeide op in Tiel, ging naar school in Culemborg en viel op haar achttiende ten prooi aan een loverboy die haar in de prostitutie dwong.

“De angst en dat je niet de zeggenschap hebt over je eigen lichaam”, vertelt zij. “Dat iemand je vertelt wat je moet doen, wanneer je het moet doen, wanneer je klaar bent; dat heeft op mij een hele grote indruk achtergelaten.  Het zijn dingen die je de rest van je leven met je meedraagt. Als je dat kunt omzetten in erover praten, ik denk dat dat heel belangrijk is. Ik ben iedere dag nog dankbaar dat ik er nu zo bij mag staan en dat het goed met me gaat.”

Verwerking door sport
Sport speelde een belangrijke rol bij de verwerking van haar verleden. Sameena werd zelfs Nederlands kampioen op de 100 meter. Ze is ultra-atleet en zet zich via de sport ook in voor slachtoffers. Zo liep ze vorig jaar duizend kilometer door Nederland in tien dagen -dat zijn circa twee marathons per dag- om mensenhandel ter sprake te brengen. Ze volgde de post-hbo opleiding Bestrijding mensenhandel en heeft zich er de afgelopen jaren naast haar studie tot verpleegkundige verder in verdiept.

Haar verhaal heeft ze inmiddels ook gepubliceerd in de autobiografie: ‘Sameena; mijn ultrarun uit de gedwongen prostitutie’. “Het vertellen van je verhaal over uitbuiting is lastig”, weet zij. “Er rust een taboe op. Met het delen van verhalen door te sporten, proberen we daar iets in te bereiken.”

Bij de opening afgelopen week werden in de eerste plaats zorgverleners meegenomen in de signalen die mogelijk duiden op mensenhandel, waar je het meldt en hoe je daarmee om gaat. Maar het is zeker ook de bedoeling dat inwoners hun ogen hiervoor open houden.

Laagdrempelig melden
Een plek waar slachtoffers en melders terecht kunnen is het coördinatiecentrum tegen mensenhandel CoMensha. Om slachtoffers met bijvoorbeeld noodopvang en de vaak complexe procedures rond hun situatie te helpen werken zij samen met zorgcoördinatoren van onder meer hulpverlener bij huiselijk geweld en mensenhandel Moviera.

Naast een taboe en schaamte zijn er bij mensenhandel meestal complexe factoren zoals een afhankelijkheidsrelatie of een verstandelijke beperking. Dat maakt het vaak heel lastig om hulp te vragen. Een oplettende derde kan daarom van groot belang zijn. Melden is het devies.

“Soms zijn de signalen overduidelijk”, zegt zorgcoördinator Julia el Mecky van Moviera. “Maar vaak zijn het ook hele kleine signalen. Dat je niet precies weet wat er speelt, maar het voelt niet goed. Wij zijn een laagdrempelig aanspreekpunt. Het kan anoniem, vertrouwelijk.  Dat je contact hebt betekent ook niet dat er meteen aangifte volgt. We kunnen langzaam in gesprek treden over de situatie.”

Extra aandacht
Culemborg vraagt de komende tijd extra aandacht voor het probleem van mensenhandel en het melden daarvan bijvoorbeeld via ‘Meld Misdaad Anoniem. “Inwoners en ondernemers hebben een hele grote rol”, zegt veiligheidsadviseur Bronkhorst. “Het belangrijkste daarvoor is dat mensen weten wat mensenhandel is. Hoe je het kunt herkennen, waar je kunt melden en vervolgens dat ze ook een terugkoppeling krijgen wat er met de melding gedaan wordt.”

Daarbij kan de gemeente controles uitvoeren op bepaalde branches waar het probleem vaker voorkomt zoals de prostitutie of bij arbeidsmigranten.

Meer Regio-nieuws