LEXMOND - Holland is een echt molenland. In Nederland staan circa 1.200 molens. In het uitzendgebied van SRC FM staan er vijfentwintig. In deze serie artikelen nemen we u mee op reis langs deze bijzondere bouwwerken. In deze editie aflevering 5: ‘’Vlietmolen” in Lexmond.
De Vlietmolen is een wipmolen - net als de andere drie molens in de gemeente Vijfheerenlanden - die staat aan de Zederikkade. Hij is gebouwd ten behoeve van de bemaling van de polder Lakerveld. De molen bemaalde deze samen met de Bonkmolen en de verdwenen Lekkersche Molen' en de eveneens verdwenen "Rode of Overtogtmolen.
Brand in 1997 De Vlietmolen staat aan een kant van de Zederikkade die voor auto’s ontoegankelijk is. De wipmolen is tot 1986 in bedrijf geweest. Jan van Wijk was de laatste molenaar in dienst van de polder en heeft deze taak meer dan 60 jaar volgehouden. Op 1 november 1997 brak ten gevolge van een slecht werkend rookkanaal brand in de molen uit. Hierdoor ontstond grote schade aan de Vlietmolen. Van 2001 tot 2002 is de molen geheel maalvaardig gerestaureerd. Eind 2005 is het onderwiel als gevolg van schade van het blus- en regenwater kapotgegaan. 10 november 2011 kon de molen uiteindelijk weer water geven.
Activiteit De Vlietmolen is sinds 1972 eigendom van de SIMAV, de Stichting tot Instandhouding van Molens in de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden. De molen wordt bewoond en is uitsluitend na afspraak te bezichtigen. De romp bestaat uit een rietgedekte ondertoren. Het bovenhuis is zwart geverfd. De kap is gedekt met gepotdekselde planken. De molen is nog steeds behoorlijk actief. In 2020 had deze nog 772.33 omwentelingen. Een jaar later in 2021 659.090 en vorig jaar in 2022 nog altijd 560.276. De vlucht van de wieken bedraag 26,15 meter. Deskundigen schatten de landschappelijke waarde van de molen in als ‘zeer hoog’. Begrijpelijk, want de Vlietmolen staat op een prachtig punt, midden in de vrije natuur en het is een typisch ‘Hollands plaatje’.
Geschiedenis De oudste vermelding over de molen gaat terug tot 1609. Het betreft hier een document over het recht van vrije wind voor de Vlietmolen en de Bonkmolen. Met deze Bonkmolen, die vlakbij Meerkerk staat, en twee in 1905 afgebroken wipmolens bemaalde de Vlietmolen de polder Lakerveld. De Vlietmolen heeft nog lange tijd een bemalingstaak gehad. Pas in 1986 werd de molen als reservegemaal buiten gebruik gesteld. Hij was toen al 14 jaar in het bezit van de Stichting tot Instandhouding van de Molens in de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden (SIMAV).
Tegenslagen De wipmolen heeft diverse tegenslagen gekend. Op 13 december 1980 brak tijdens het malen de buitenroede. Deze roede was in 1928 gestoken en toen afkomstig van de in dat jaar gesloopte wipmolen van de polder Bolgarijen. De vallende roede vernielde ook de makelaar op de kap. Toen werd ook besloten om de uit 1876 daterende binnenroede meteen te verwijderen en twee nieuwe Derckx-roeden aan te brengen. Het kruihaspel is vervangen door een kruilier. Dat is vrij ongebruikelijk voor dit type molen.
Wespenpakje De Vlietmolen in Lexmond heeft in 2021 een tijdje een hip ‘wespenpakje’ gedragen. De molen is daarmee hermetisch afgesloten geweest, omdat er keihard aan gewerkt werd. Bonte knaagkevers hadden daar namelijk een gerieflijk onderkomen gevonden in de houten balken van de molen. Ze moesten er vanzelfsprekend uit. In de Vlietmolen van Lexmond heeft de aannemer begassing toegepast zodat de overlast van bonte knaagkever verdween.
