HEI- EN BOEICOP - Holland is een echt molenland. In Nederland staan circa 1.200 molens. In het uitzendgebied van SRC staan er vijfentwintig. In deze serie artikelen nemen we u mee op reis langs deze bijzondere bouwwerken. In deze editie aflevering 7: ‘’Hoekmolen” in Hei- en Boeicop.
 
De Hoekmolen is een wipmolen. Het bouwjaar is niet exact bekend, maar het is een heel oude molen. Bekend is dat de aanbesteding voor de vernieuwing van de ondertoren van de molen plaatsvond in het jaar 1622. De naam van de molen geeft de ligging in de uiterste zuidwesthoek van de polder aan. Die is ongeveer honderd meter ten oosten van het Merwedekanaal. Het bezoekadres is: Kanaaldijk 19 4126 LR Hei- en Boeicop.
 
Dieselgemaal
Tot in 1945 bemaalde de molen de polder Neder-Heicop en raakte buiten gebruik doordat er een dieselgemaal kwam. Door inzet van de gemeente en organisaties bleef de molen behouden en kwam in 1960 in bezit van Hoogheemraadschap. Vanaf 2008 is SIMAV, de Stichting tot instandhouding van molens in de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden, eigenaar van de Hoekmolen. Binnen Molenstichting SIMAV zijn vrijwillige molenaars werkzaam op de molens die de stichting in haar beheer heeft. Op de Hoekmolen in Hei- en Boeicop zijn twee molenaars actief: Jan den Ouden en Adrie de Bruin.
 
Actief
De molenaars houden de Hoekmolen actief en in goede conditie. In 2020 haalde de molen nog 126.290 omwentelingen per jaar. Die namen in de jaren daarna iets af: in 2021 76.476 en in 2022 80.660.
 
Bouwkundige details
De Hoekmolen heeft een rietgedekte ondertoren. De vlucht van de wieken bedraagt 25,55 meer. Het kruiwerk is een zetelkruiwerk met een lier. De vang is een losse blokvang die uit vier stukken bestaat. De technische inrichting bestaat uit een open ijzeren scheprad met een doorsnee van zes meter. De woning in de molen is niet in gebruik.
 
Grote brand
Op zaterdagavond 20 maart 2004 raakte de molen tijdens stormachtig weer in brand. Dankzij het adequate en grootschalige ingrijpen van diverse brandweerkorpsen uit de naaste omgeving kon de molen grotendeels behouden blijven. Alleen het bovenhuis werd zwaar beschadigd. De bovenas en het gevlucht konden bij het herstel weer opnieuw gebruikt worden. In de zomer van 2005 werd de molen weer in gebruik gesteld. In 2007 zijn aan de overkant van het Merwedekanaal talloze bomen gekapt. Daardoor is de windvang uit de westelijke hoek duidelijk verbeterd. Dat geldt ook voor de landschappelijke waarde. Die is daardoor volgens deskundigen sterk toegenomen.
 
Groot herstel
In de jaren daarna -  2009 / 2010 - onderging de Hoekmolen groot herstel aan de ondertoren en de waterlopen. Diverse houtverbindingen zijn vervangen of voorzien van kunsthars. Vervolgens heeft men het riet op de ondertoren vervangen. De waterloop is met tien centimeter verdiept. Daarom zijn de schoepen van het rad verwijderd en later weer aangebracht. De vloer van de krimp en de opleider zijn in beton gestort. Drie muurplaten (behalve de noordelijke) zijn vervangen. Daarnaast heeft men ook drie manderstijlen en een korbeel vervangen. Een manderstijl is een onderdeel van de molenopstand. Een korbeel is een schuinstaande steunbalk. Ook de vloer rond het onderwiel is in die periode hersteld. Alle gaande werken en ook de vang zijn nagelopen en opnieuw afgesteld. Op 6 juli 2010 werd de gerestaureerde molen opgeleverd.
 
 
Gedeeltelijk gebaseerd op www.molendatabase.nl.