SRC Regio-nieuws

West Betuwe presenteert gezamenlijk historie om inwoners te binden

GELDERMALSEN - Een nieuwe gemeente met toch een gezamenlijke geschiedenis. Dat is wat de Canon van West Betuwe uit moet stralen. Deze week presenteert de Canoncommissie de selectie van vijftig verhalen vanaf een mammoet in de prehistorie tot aan de gemeentelijke fusie in 2019.

Een Canon is in dit verband een verzameling van doorgaans vijftig verhalen of ‘vensters’ die een chronologische samenvatting geven van de geschiedenis van een bepaald gebied. Dat gebeurt op verschillende schalen naar het voorbeeld van de Canon van Nederland die in 2006 is opgesteld ten behoeve van het geschiedenisonderwijs. Er is ook een Canon van Gelderland en van verschillende gemeenten daarin zoals nu ook West Betuwe.

Op verzoek van wethouder Cultuur en Kunst Rutger van Stappershoef hebben vertegenwoordigers van vijf historische verenigingen in de gemeente de afgelopen twee jaar aan het project gewerkt.

Gemeenschappelijke identiteit
“Bij de vorming van onze nieuwe gemeente wilde ik cultuur en kunst inzetten als bindmiddel voor inwoners in en tussen de 26 kernen”, zegt hij. “Ik vind het belangrijk dat we elkaar ontmoeten, elkaar leren kennen en dat er een vruchtbare voedingsbodem is om met elkaar het goede gesprek te kunnen voeren over wie wij waren, wie wij zijn en wie wij willen zijn.”

Cultuurhistorisch besef is zo’n bindmiddel, stelt Van Stappershoef. “Het vertellen van de verhalen over ons gebied geeft een gevoel van sociale verbondenheid, saamhorigheid en een gemeenschappelijke identiteit. De canon geeft de historie van het West Betuwse gebied heel goed weer. Ik ben onder de indruk van het werk van de canoncommissie. Ze hebben een geweldige prestatie geleverd.”

'Het lijkt simpeler dan het is'
“Het is dan ook een hele klus geweest”, vertelt voorzitter van de Canoncommissie Marjan van Ooijen die zelf de Herwijnse historische vereniging Den Ouden Dijk vertegenwoordigt. “In zo’n grote gemeente met 26 kernen zijn heel veel verhalen, kastelen, kerken, monumenten, noem maar op. Alle kernen moeten erin te vinden zijn, maar de verhalen moeten niet dubbelen. Hoe ga je dat doen?”

Eerst hebben de commissieleden een inventarisatie van de belangrijkste onderwerpen gemaakt. “We kwamen aanvankelijk tot zeventig onderwerpen”, vertelt Van Ooijen. “Dat is te veel. Met veel discussie hebben we dat teruggebracht tot de huidige vijftig. Vervolgens moeten al die verhalen ook nog volgens een bepaald format geschreven worden, de historische feiten moeten natuurlijk kloppen. Het lijkt simpeler dan het is, maar ik vind dat we daar goed in geslaagd zijn.”

Want ondanks de soms ook sterk verschillende dorpen en stadjes in de gemeente zijn de amateurhistorici zeker ook op gezamenlijke lijnen uitgekomen. Zoals de verhalen over steenfabrieken, de waterlinie, bruggen en veren, de uiterwaarde of de plattelandsvrouwen.

'Vatbaar voor kritiek'
“We zijn ons er heel erg van bewust dat het vatbaar is voor kritiek”, zegt de voorzitter. “Waarom dat wel en dit niet. Maar je moet een keus maken. Er is zoveel te vertellen dat je per kern ook een eigen Canon zou kunnen schrijven. Er zijn echt individuele verhalen maar het merendeel is aan het gebied gelinkt en herkenbaar voor iedereen. Daarbij komt de eigen identiteit van ieder kern er wel in terug.”

De gewenste verbinding van die verschillende kernen is wat de betrokken historische verenigingen betreft in ieder geval al mooi geslaagd met dit project, vindt zij. “Ik vond het zelf heel waardevol om die contacten te hebben en samen dit project te doen”, aldus de Gorinchemse. “Je bent toch allemaal vrijwilligers en gewend om binnen je eigen vereniging bezig te zijn. Daar heb je vaak je handen vol aan maar dit laat wel zien wat je met samenwerking kunt bewerkstelligen.”

De commissie blijft in stand om de Canon up-to-date te houden en eventuele aanpassingen te verzorgen. Net zoals er landelijk ook nog wel eens gesleuteld wordt aan de weergave van geschiedenis, kan dat lokaal ook gebeuren. “De geschiedenis ligt natuurlijk vast”, zegt Van Ooijen. “Maar de manier waarop mensen ernaar kijken verandert. Ik hoop vooral dat de mensen aan de hand van deze verhalen de geschiedeis in de kernen ook echt gaan beleven. Soms wordt er ook een boek van de Canon gemaakt, wie weet komt dat nog.”

Inwoners die meer willen weten over de totstandkoming van de canon kunnen contact opnemen met de canoncommissie via info@canonwestbetuwe.nl.

Meer Regio-nieuws