VIANEN - Deze enthousiaste uitspraak is afkomstig van artistiek leider van het Stedelijk Museum Vianen, Werner van den Belt. Onlangs startte hij een actie om een schilderij met daarop lokale held Hendrik van Brederode aan te kopen. “Binnen twee dagen hadden we het benodigde bedrag bij elkaar.”
Nu hangt hij dus al ‘op zaal’. In eerste instantie was er € 5.000,- benodigd om het schilderij aan te kunnen kopen. Het museum ontving een donatie van een inwoner van Vianen. Michel Hoek is de naam van de gulle gever. Hij stelde € 4.000,- ter beschikking. “Zo konden wij het bod doen en de verkopende partij accepteerde dit. Iedereen kan al naar het schilderij komen kijken.”
Prominente plaats De artistiek leider van het Stedelijk Museum vindt dit om twee redenen fijn. “Ten eerste kunnen we onze lokale held Hendrik van Brederode hiermee een meer prominente plaats in de geschiedenis van Vianen en Nederland geven. En ten tweede is het handig in verband met de naamsvermelding van de ‘sponsor’ onder het schilderij. Beter één naam dan tientallen vermeldingen op een donateursplaatje.”
Bijval voor Hendrik van Brederode Het verheugt Werner dat deze actie zo geleefd heeft. “Hieraan kun je zien dat Hendrik leeft, dat cultuur leeft en dat ook ons museum enorm leeft.” Uit recent historisch onderzoek blijkt dat Hendrik van Brederode de eerste vrijheidsstrijder was in het gebied dat wij nu Nederland noemen. Hij was een tijdgenot van Willem van Oranje, maar kwam veel eerder in actie. “Al in 1558 maakte hij van Vianen een plek van vrijheid en tolerantie, heel bijzonder voor die tijd. Vianen genoot inmiddels al enkele eeuwen van juridische vrijheid. Vreemd genoeg is hij vrijwel weggeschreven uit de geschiedenis. Er komt nu een herwaardering, want hij was wel degelijk een held.”
Eerste politieke handeling Tijdens de Spaanse bezetting gingen leiders van de inquisitie Holland en de Hollanders de duimschroeven aandraaien. Hendrik van Brederode heeft toen 200 edelmannen verzameld om naar Brussel te gaan en daar een smeekschrift voor meer vrijheid en tolerantie aan te bieden aan de inquisitie. “Dat was dus het eerste moment in de Nederlandse geschiedenis dat Nederlanders zich verenigden voor een politieke handeling. Het gekke is dat zijn naam daar nooit vermeld bij staat in de annalen van de vaderlandse historie.” Werner vindt dat totaal onterecht. “Hij was in zijn tijd ontzettend belangrijk. En de aankoop van het schilderij geeft ons de kans om op een meer aanschouwelijke manier zijn verhaal te vertellen en in een brede, Nederlandse context te plaatsen.”
Vondst Tot voor kort waren er geen schilderijen van het leven van Hendrik van Brederode bekend. “Vorig jaar kwam een schilderij van het Smeekschrift (1566) op ons pad,” vertelt Werner over de vondst. “En nu de Grote Geus (Hendrik van Brederode) in Amsterdam 1567. Beide schilderijen zijn overigens geschilderd in Vlaanderen aan het begin van de negentiende eeuw. Als museum heb je objecten nodig die het verhaal kunnen vertellen, vandaar dat het voor ons heel belangrijk is dat we beide schilderijen met hulp hebben kunnen verwerven.”
Belang voor de gemeenschap Werner stipt het belang van het schilderij voor de gemeenschap aan. “Dit vertelt het verhaal van vrijheid en tolerantie. Zie het als een soort Doornroosje. Een gedeelte van onze geschiedenis is hiermee wakker gekust. Voor iedereen is duidelijk wat de impact is. Hendrik van Brederode was een belangrijk rolmodel. Daar hebben we – juist nu – veel behoefte aan.”
