REGIO - Op 1 januari 2023 hadden 10,7 miljoen mensen van 18 jaar of ouder een eigen keuze ingevuld in het Donorregister. Hiervan gaven 4,8 miljoen mensen expliciet toestemming voor orgaandonatie, 4,4 miljoen gaf geen toestemming. Bijna 1,5 miljoen mensen hebben vastgelegd dat ze de beslissing overlaten aan nabestaanden of een aangewezen persoon. 3,3 miljoen mensen hadden geen eigen keuze ingevuld in het Donorregister, daardoor staan zij geregistreerd als ‘geen bezwaar tegen orgaandonatie’. De cijfers* worden jaarlijks bekend gemaakt door het Centraal Bureau voor de Statistiek en het Donorregister.

De meeste mensen die geen toestemming gaven voor orgaandonatie wonen in Neder-Betuwe (42 procent). De gemeente met het hoogste aantal mensen dat ‘expliciet toestemming’ gaf voor orgaandonatie was Oost Gelre (47 procent) de gemeenten met het laagste aandeel Neder-Betuwe (22 procent) en Urk (15 procent).

Nieuwe donorwet
In de nieuwe donorwet van 1 juli 2020 is geregeld dat alle inwoners van Nederland van 18 jaar of ouder, wanneer zij zelf geen keuze vastleggen, in het Donorregister worden opgenomen met de registratie ‘geen bezwaar tegen orgaandonatie’.  Zij worden daarna als potentiële orgaandonor aangemerkt. Na overlijden bespreekt een arts altijd met familie of nabestaanden wat er in het register staat. Als zij heel zeker weten dat de overledene geen orgaandonor wilde zijn, gaat de orgaandonatie bij ‘ja’ of bij ‘geen bezwaar’ niet door. Tot 2020 moest er in het Donorregister een keuze worden gemaakt over donatie van weefsels en organen na overlijden. Geen keuze maken betekende dat er  geen registratie was in het register.

Sinds de nieuwe donorwet in 2020 is ingevoerd geven steeds meer mensen hun keuze over orgaandonatie door. Zij geven dan door of zij expliciet toestemming - of juist geen toestemming - geven voor orgaandonatie, of dat een familielid of een aangewezen persoon beslist over eventuele orgaandonatie. Op 1 januari 2023  had 73 procent van de bevolking van 18 jaar of ouder een eigen keuze ingevuld. Op 1 januari 2020 tijdens de ‘oude’ donorwet was dit 49 procent.

In de gemeente Culemborg heeft 78% een eigen keuze gemaakt. In Buren is dit 77%, Vijfheerenlanden, West Betuwe en Neder- Betuwe 76% en in de gemeente Tiel 74 %

Veel jongeren hebben nog geen keuze gemaakt
Bij de leeftijdsgroep 18-25 jarigen is het aandeel dat nog geen keuze heeft ingevuld in het Donorregister 38 procent. Zij staan dus in het donorregister geregistreerd staat als ‘geen bezwaar tegen orgaandonatie. Mensen van 25 tot 65 jaar gaven vaker toestemming voor orgaandonatie dan jongeren (18 tot 25 jaar) en 75-plussers. Het aandeel dat geen toestemming gaf, neemt met oplopende leeftijd juist toe.

Wijzigingen vooral naar ‘geen toestemming’
De keuze in het Donorregister kan op elk moment veranderd worden. In de periode van 1 januari 2022 tot 1 januari 2023 hebben ruim 10.000 volwassenen hun keuze gewijzigd van ‘expliciete toestemming’ naar ‘geen toestemming’. 3.000 volwassenen hebben hun keuze van ‘geen toestemming’ aangepast naar ‘expliciete toestemming’. Ruim 20 duizend mensen die nog geen keuze hadden gemaakt kozen in 2022 voor ‘geen toestemming', bijna 10 duizend voor ‘expliciete toestemming.

* De cijfers over 2023 zijn voorlopig omdat het jaar nog niet ten einde is en er nog wijzigingen plaats kunnen vinden.