HERWIJNEN - Zeker 180 bezwaarschriften zijn er ingediend tegen de vergunningen die Defensie heeft aangevraagd voor de omstreden radar in Herwijnen. Dat meldt het ministerie van Defensie aan Omroep Gelderland. Donderdag sloot de deadline om te reageren op het zogeheten ontwerpbesluit. Onder meer de gemeente West Betuwe maakte officieel bezwaar tegen de komst van de radartoren. Veel inwoners van het dorp aan de Waal maken zich zorgen om de gezondheidseffecten van de straling.
Het is het zoveelste hoofdstuk in het langlopende hoofdpijndossier over de militaire radar, die het Zuid-Nederlandse luchtruim moet bewaken tegen vijandige vliegtuigen en raketten. Al jaren protesteren inwoners en de gemeente.
Toch is volgens Defensie het terrein aan de Broekgraaf in Herwijnen de beste plek. De krijgsmacht zet door en is nu volop bezig met het aanvragen van de juiste vergunningen. Tot en met donderdag kon op het zogeheten ontwerpbesluit gereageerd worden.
Ook gemeente wil geen radarEén van de bezwaarmakers is de gemeente West Betuwe. Wethouder Jacoline Hartman is fel tegen. "De voornaamste bezwaren zitten op het gebied van de locatie. Waarom moet het nu in Herwijnen en hoe zit het met de gezondheid van onze inwoners?" De wethouder vertrouwt ook de informatie niet die Defensie hierover geeft.
Ook de actiegroep 'Niet nog een radar' protesteert. "We maken ons met name zorgen over het stralingsniveau", zegt Ruben van der Horst, die al zeven jaar strijdt tegen de plaatsing van de radar. "Zo'n radar die tot 2.000 kilometer kan kijken, verhoogt het aanwezige stralingsniveau in Herwijnen aanzienlijk. We hebben al een radar van het KNMI en dus vinden we het wel genoeg."
'Veilig voor iedereen'"Wij zijn geen wappies, hè?", benadrukt Van der Horst, die met de actiegroep al zeven jaar onderzoek doet en overheidsdocumenten opvraagt. "Deze radar voldoet niet aan de normen. Dat kunnen we gewoon aantonen", zegt hij. "Het gaat hier om een klein terrein waarbij je tot 35 meter dichtbij kan komen. Dezelfde radar staat nu al in Friesland, waarbij je op 350 meter afstand moét blijven", beargumenteert Van der Horst.
Ook liggen volgens de actiegroep boerderijen op een afstand van 350 meter, terwijl de voorgeschreven afstand bij dit soort radarinstallaties meer dan vier keer zo groot is: 1.500 meter. Het zijn slechts enkele aspecten van de 35 punten die actiegroep aanhaalt in haar bezwaar aan Defensie.
Volgens Van der Horst is de actiegroep niet van het 'niet in mijn achtertuin'-principe en zijn er betere opties. Van der Horst: "Defensie heeft onderzoek gedaan en zijn vijftien locaties die beter voldoen, waarvan er acht veel beter zijn. Wij willen dat die radar op een veilige omgeving komt voor iedereen".
'Boostfunctie'Eerste Kamerlid Rik Janssen (SP) is ook kritisch en volgt de komst van een radar in het Betuwse dorp al jaren op de voet. Janssen is momenteel bezig met de override modus die op de radar zou zitten, waarmee de radar in oorlogssituaties extra hard kan kijken. Bij deze 'boostfunctie' overschrijdt de radar de stralingsnormen. Janssen kan dit niet terugvinden in de vergunning. Afgelopen dinsdag vroeg hij hier nog aandacht voor in de senaat. "Als die modus erop zit, dan moet je dat ook opnemen in de vergunning."
De verwachting is dat dit onderwerp nog jaren speelt. SP'er Janssen: "Dit is de officiële start van de procedure. Het is het begin van een heel lange weg." De bal ligt vanaf vandaag weer bij Defensie. "Defensie moet reageren op alle gronden waarop bezwaar is gemaakt. Die moeten allemaal door Defensie onderzocht worden en aantoonbaar worden weerlegd. Daarna zullen we naar de Raad van State moeten", verwacht Van der Horst.
Waarom Herwijnen?Voor een reactie verwijst het ministerie van Defensie naar een Kamerbrief van demissionair staatssecretaris van Defensie Van der Maat uit juni 2022. De staatssecretaris deed onderzoek naar een alternatieve locatie voor de radar. "Het kabinet komt tot de conclusie dat er onvoldoende perspectief is om binnen afzienbare tijd te komen tot een kansrijke en meer geschikte locatie dan Herwijnen."
De radar in Herwijnen is volgens hem nodig, omdat 'Defensie onvoldoende in staat is het Nederlandse luchtruim te bewaken tegen moderne dreigingen'. Tot die tijd staat in Nieuw Milligen een tijdelijke mobiele radarinstallatie. Na 52 jaar is de permanente radarbol uitgezet, omdat het apparaat sterk verouderd was en niet meer voldeed.