OPHEUSDEN - De gezamenlijke Comités 4/5 mei van de gemeente Neder-Betuwe staan op vrijdag 20 september 2024 stil bij Operatie Market Garden. Deze herinnert aan het grote geallieerde offensief tegen de bezetters in september 1944 aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. Dat is 80 jaar geleden. Daarom schenken de gezamenlijke comités er dit jaar extra aandacht aan. Voorzitter Gerard Nieuwenhuis: “Het is belangrijk om dit stuk geschiedenis – waar wij mede onze vrijheid aan te danken hebben - te blijven herdenken.”
De gezamenlijke comités geven ‘Remember September’ gestalte met een herdenkingsbijeenkomst om 16.00 uur bij ‘Vliegers in het Vuur’ aan de Parallelweg in Opheusden, nabij het station. Het hoofdelement en de zestien zuilen staan symbool voor de zestien geallieerde vliegtuigen, met aan boord 132 bemanningsleden, die door gevechtshandelingen neerstortten op Neder-Betuws grondgebied. Daarbij kwam de helft van de bemanning om het leven.
Het is een mooie plaats ter nagedachtenis en ter bezinning
OnthullingVijf jaar geleden werd het monument onthuld. Een gedenkteken dat in die korte tijd een duidelijke plek heeft gekregen binnen de gemeenschap. Het staat op deze specifieke plaats omdat hier in WO-II dichtbij een vliegtuig is neergestort. Kees van Meer uit Dodewaard was de initiatiefnemer van het monument in Opheusden. “Het is een mooie plaats ter nagedachtenis en ter bezinning. Zeker omdat er tijdens Operatie Market Garden zeven vliegtuigen zijn neergestort, waarvan dus één Dakota nabij deze plek. Op 20 september staan we daarom hier stil bij het eerste lustrum,” vertelt de voorzitter. “We organiseren dit met alle dorpen uit de gemeente Neder-Betuwe. In 2017/2018 is door Bart Belonje een boekje geschreven over de gebeurtenis met het genoemde vliegtuig. Dat is toen aangeboden aan de weduwe van één van de para’s.“
Overlevenden verborgenNa de crash van de Dakota zijn de overlevenden door lokale inwoners en de verzetsgroep van Johannes van Zanten verborgen en later via de Waal naar bevrijd gebied overgezet. “Vele paratroepers vertelden daar later niets over na thuiskomst. Als eerbetoon aan alle betrokken geallieerden hebben we daarom op deze plek een monument gerealiseerd. Op 20 september vieren we - in de aanloop naar 80 jaar Bevrijdingsdag in 2025 – het begin van de bevrijding.” De bevolking moest daarvoor eerst nog een dramatische Hongerwinter doorstaan. “Ook daarom is deze herdenking zo bijzonder. Nog specialer is het dat deze keer een tiental Engelsen overkomt. Waarschijnlijk de nazaten van drie parachutisten, in ieder geval van twee. Het is ook voor de eerste keer dat een jeugdkoor uit Opheusden, Con Amore, optreedt. Verder leveren delegaties van de basisscholen uit de gemeente Neder-Betuwe een bijdrage.”
Basisschoolleerlingen vertellen verhaaltjes over en stukjes uit de geschiedenis van het verzet
ProgrammaHet programma op 20 september bestaat uit diverse onderdelen. Vanaf 16.00 uur vindt de opening plaats met het oplaten van een Vrijheidsvlieger door Anis Latuheru uit de Molukse gemeenschap gevolgd door een welkom door Gerard Nieuwenhuis namens de gezamenlijke Comités 4/5 mei in Neder-Betuwe. Daarna hijsen veteranen uit Neder-Betuwe de vlaggen. Daarna volgen de bijdragen van leerlingen van basisscholen in Neder-Betuwe. “Die vertellen verhaaltjes over en stukjes uit de geschiedenis van het verzet in de Neder-Betuwe tijdens WO-II.” Phil Spring, een zoon van de Britse parasergeant A.E. Spring, komt de overlevering vertellen van wat het voor zijn vader heeft betekend dat de lokale bevolking zijn vader heeft weten te laten ontsnappen. “De bijdrage van kinderkoor Con Amore uit Opheusden bestaat uit het zingen van liederen in het thema vrijheid.”
KransleggingenOok muziekvereniging Kunst Na Arbeid uit Dodewaard levert een bijdrage. De herdenking wordt bijgewoond door burgemeester Jan Kottelenberg van Neder-Betuwe die een toespraak houdt. Na twee minuten stilte volgt het zingen van het ‘Wilhelmus’ en het Britse volkslied ‘God save the King’. Daarna is het tijd voor het leggen van kransen door de gezamenlijke Comités 4/5 mei, het gemeentebestuur van Neder-Betuwe en een veteranenafvaardiging; leerlingen van de scholen leggen een bloemstuk bij elke zuil van het monument. Vanaf 17.15 uur verzorgt voorzitter Gerard Nieuwenhuis de afsluiting van de herdenking.
