TIEL - Donderdagmiddag vond in het Regionaal Archief Rivierenland de aftrap plaats van 80 jaar Vrijheid in westelijk Gelderland. Deze regiobijeenkomst trok tal van bestuurders naar het RAR. Onder anderen gedeputeerde Peter Drenth van de provincie Gelderland, twee burgemeesters en een aantal wethouders waren aanwezig. 
 
De middag stond in het teken van de promotie van het programma Vrijheid. Vertegenwoordigers van een aantal initiatieven lichtten hun plannen voor de viering van 80 jaar vrijheid op 05-05-2025 toe. Er was veel draagvlak voor herdenken en vieren van Vrijheid in het Rivierengebied. Ook de provincie ziet het belang van de diverse activiteiten in dit deel van Gelderland in plaats van zich te beperken tot Operatie Market Garden en de Slag om Arnhem.
 

We moeten de herinneringen aan WO II levend houden

Trits sprekers
In een hoog tempo kwam er een trits aan sprekers voorbij die allemaal een inleiding kregen van coördinator Jurriaan de Mol, interim-directeur van het Flipje Museum in Tiel. Zelf stipte hij in zijn introductie het belang van het blijven herdenken van onze bevrijding aan. ”Zeker in het licht van de huidige geopolitieke verhoudingen in dit kroonjaar.” Als eerste spreker was ‘t wethouder Dave Verbeek van de gemeente Tiel die het belang onderstreepte van het bij elkaar brengen van het oostelijke en westelijke deel van de provincie Gelderland. Zelf wist hij weinig van WO II, ‘omdat er thuis weinig over werd gesproken’. Dat vindt hij jammer, want de herinneringen moeten levend gehouden blijven worden. Daar heeft hij zich met dit project voor ingezet.
 
Meeste oorlogsschade in Gelderland
Gedeputeerde Peter Drenth van de provincie Gelderland hield zijn gehoor voor dat de meeste oorlogsschade gedurende WO II zich in ‘zijn’ provincie heeft voorgedaan. “In veel delen was alles aan gort. Wat deden we hieraan? We zetten onze schouders eronder en togen aan de wederopbouw.” Als we nu naar het wereldtoneel kijken zijn we hardleers is zijn visie op de vrede-ontwikkelingen. “Daar moeten we wat aan gaan doen met verbindende activiteiten. Die zie ik terugkomen in het Rivierengebied.” Hij prees de manier waarop dit in dit deel van de provincie gebeurt.
 
Dilemma
Directeur van het RAR, Ella Kok-Majewska, opent haar lastig te volgen toespraakje met het voorlezen van een dilemma. Dit soort teksten gaat haar organisatie inzetten bij educatieprojecten die in het kader van 80 jaar bevrijding op scholen in het lesprogramma komen. Daar zitten ook verhalen bij die met studenten van de Radboud Universiteit tot stand gekomen zijn. Het archief is in het bezit van veel regionaal beeldmateriaal uit de Tweede Wereldoorlog. Op het scherm verscheen een drietal filmpjes van de bevrijding uit Zaltbommel, Ochten en Tiel.
 

Blijf als bestuurders en provincie  samenwerken met het herdenken van onze vrijheid 

Frontlinie
Remco Jansen van de gemeente Overbetuwewees ook op het gegeven dat Gelderland één van de zwaarst getroffen gebieden tijdens WO II was. Er zijn 60.000 mensen uit dit gebied geëvacueerd. “Die zijn tot diep in België uitgewaaierd om de beschietingen aan het frontgebied te ontlopen. Er was veel burgerleed, Jodenvervolging en onderwaterzetting. Na de luchtoorlog leidde kwam het pas tot de bevrijding. Zijn boodschap voor de bestuurders uit het gebied is om te blijven samenwerken met het herdenken van onze vrijheid.

Tour de Waal
De voorzitter van Tour de Waal, Gerard Nieuwenhuis, presenteerde het programma van zijn organisatie. “Het is een voortborduring op wat we al sinds 2014 in gang hebben gezet,” licht hij toe. “De pijlers zijn Vrede, Vrijheid en Verbondenheid.” Het belooft een uitgebreid programma te worden met herdenkingsactiviteiten in het hele Rivierengebied. Er zijn bijvoorbeeld vier fietsroutes. Tien gemeenten doen mee met vrijheidsmaaltijden, culturele activiteiten en festivals. “De broodjesdroppings zijn altijd spectaculaire onderdelen. Daarnaast zijn er een poëzie-tour, colonnes met legervoertuigen, pontjes in de vaart, een Vrijheidskrant en een educatieprogramma op basisscholen.” De activiteiten strekken zich uit van Slot Loevestein tot aan Fort Pannerden. Wat bijzonder is aan Tour de Waal, is dat het gezinsactiviteiten betreft. “Dat is om kinderen erbij te betrekken. Popfestivals zijn er al genoeg op Bevrijdingsdag.”

Beeldgeletterdheid
Erfgoed Gelderland was ook vertegenwoordigd door projectleider Ben Bregman. Hij heeft een samenwerking op touw gezet met Mbo’s musea over twee onderwerpen: beeldgeletterdheid en 80 jaar Vrijheid met tien musea en vier oorlogsmusea. Namens de gemeente Buren kondigde wethouder Monique Bettink-Pierik een op 17 januari 2025 te houden Veteranenconcert aan. Daar is de Koninklijke Landmacht op ingesprongen en hun muzikanten gaan dit verzorgen. Zangeres Anneke van Giersbergen zal hier ook een rol in vervullen. Plaats van handeling: Sporthal Lignum in Maurik.
 
Bijna emotioneel appèl
Ten slotte deed wethouder Wijnte Hol van de gemeente Overbetuwe een bijna emotioneel appèl op de gedeputeerde van de provincie Gelderland om zo lang als dit kan de samenwerking tussen de gemeentes in het Rivierengebied te blijven aanmoedigen om deze viering van vrijheid in stand te houden.