BUREN - Sinds 2018 hebben veel huizen in het Rivierengebied last van verzakkingen en funderingsproblemen. Nieuw onderzoek maakt nu duidelijk hoe dat komt: de grote wisselingen in de grondwaterstand als gevolg van de klimaatverandering. "Ik heb er jarenlang veel stress van gehad. Dat is niet leuk, want het beheerst je leven", zegt gedupeerde Nicole Schakenraad uit Buren.

Het is een drama voor veel mensen in het Rivierengebied: de grote scheuren en verzakkingen van hun woningen. De ellende begon na de lange droogte van 2018. Maar waardoor ontstonden die verzakkingen eigenlijk? Op die vraag geeft adviesbureau Aveco de Bondt nu een officieel antwoord.

"Als gevolg van de klimaatverandering gaat het water steeds meer op en neer. Er valt veel regen en dan stijgt het water. En het is langere periodes droog en dan zakt het water. Dat heeft grote gevolgen voor de waterstand en de ondergrond. En dus ook voor de huizen", legt Maarten Kuiper uit. Hij is directeur water en klimaat van Aveco de Bondt.

Spons vol water
Het adviesbureau deed de afgelopen maanden onderzoek op verzoek van dertien gemeenten in het Rivierengebied en komt nu met duidelijke antwoorden. Want, zoals Kuiper het formuleert: als het water in de rivieren zakt, daalt daarmee ook het grondwater.
"En de ondergrond in het Rivierengebied is vaak grillig. Dat kan om zand gaan, maar ook om klei. Als de grondwaterstand hoog is, zuigt klei zich als een spons vol met water. In geval van droogte krimpt dit en komen er scheuren in. Dat heeft ook gevolgen voor de woningen die erop staan." Er valt volgens Kuiper niet zoveel tegen te doen. "Je kunt niet tegen de rivier opboksen."

Als eigenaar ben je zelf verantwoordelijk voor je woning, van zolder tot fundering

Dit is een eerste onderzoek, aldus Kuiper. Bedoeld om die eerste vraag te beantwoorden: waar komen de verzakkingen vandaan? Hij snapt dat mensen zich zorgen maken. En ook dat ze willen weten wie er voor schade moet opdraaien.
"Als eigenaar denk je: ik heb dit toch niet gedaan? Het wrange is: als eigenaar ben je zelf verantwoordelijk voor je woning, van zolder tot fundering. Gemeenten hebben een inspanningsverplichting. Maar die is niet voor elke woning hetzelfde. Het gaat nu eerst om het verkrijgen van inzicht."

Effecten zijn enorm
"We zien ook met dit onderzoek weer dat de effecten van de klimaatverandering enorm zijn", zegt wethouder Maarten van den Bos van de gemeente Lingewaard, één van de opdrachtgevers van het onderzoek. "De invloed van de rivier wordt groter. We brengen nu de nieuwe risico's in beeld. Belangrijk voor Lingewaard, waar ook huizen staan die verzakt zijn. Maar het is goed om te constateren: de problemen gelden voor slechts één procent van alle woningen in de gemeente, en de helft daarvan met minimale schade."

Ik heb behoefte aan duidelijkheid, de onzekerheid duurt al zo lang

Dit onderzoek geeft ons inzicht, aldus Van den Bos. "En daar kunnen we nu verder mee. We kunnen inwoners beter adviseren hoe en wat te doen. En dat gaan we de komende tijd dan ook zeker doen." Een vervolgstap voor de gemeenten is onder andere het opstellen van beter grondwaterbeleid.

Volgens de onderzoekers zijn de komende jaren problemen te verwachten in het westen van het Rivierengebied. Zoals in Buren, waar Nicole Schakenraad vanaf 2018 haar monumentale pand aan de Weeshuiswal steeds grotere schuren zag vertonen. Ze is blij met het onderzoek en hoopt vooral dat de gemeente haar duidelijk kan maken wat nu te doen. "Ik heb behoefte aan duidelijkheid. De onzekerheid duurt al zo lang. Ik hoop dat de gemeente mij kan zeggen wat de beste oplossing voor het probleem is. Want vooralsnog zijn er nog altijd zorgen."