OCHTEN -

Voor veel Nederlanders betekende de bevrijding in 1945 het einde van de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog. Maar voor sommigen, zoals Riek van Driel uit Ochten, bracht de naoorlogse periode ook nieuwe tragedies. Deze informatie verscheen ook bij onze mediapartner Omroep Gelderland en vertelt het aangrijpende verhaal van Riek en andere Gelderlanders tijdens en na de bevrijding. Hun verhalen zijn te beluisteren in de podcast In de voetsporen van de bevrijders, die te volgen is tijdens een speciale wandelroute.

Weerzien na jaren van scheiding
Voor Riek van Driel uit Ochten betekende de bevrijding in 1945 vooral een langverwacht weerzien met haar oudste broer, die drie jaar gedwongen in Duitsland had gewerkt. Dit speciale en blije moment zou echter van korte duur blijken. Riek behoorde tot de ongeveer 250.000 Gelderlanders die de bevrijding ver van hun eigen huis moesten meemaken. Als evacuees uit Arnhem en de Betuwe leefden zij met constante zorgen over wat ze bij hun thuiskomst zouden aantreffen.

Daan Viergever uit Zetten maakte de bevrijding mee als evacuee in Tilburg. In november 1944 waren hij en zijn moeder gedwongen hun huis in Zetten te verlaten. Hij herinnert zich nog levendig de avond van 4 mei 1945, toen Radio Oranje meldde dat de Duitsers zich op de Lüneburger Heide hadden overgegeven aan veldmaarschalk Montgomery.

"Ik werd door mijn moeder naar binnen geroepen. Ze las een stuk uit de Bijbel over de terugkeer van het volk Israëls uit de ballingschap in Egypte. Daarna ben ik met mijn vriendjes de halve stad rond gehost," vertelde Viergever later over die memorabele avond.

Terugkeer naar een verwoest thuis
Toch duurde het voor Daan en zijn moeder tot juni voordat ze konden terugkeren naar Zetten. Een oom die voor zijn werk in de Betuwe moest zijn, wist te regelen dat zij mee mochten reizen. Toen ze thuiskwamen was de situatie choquerend, vertelt Daan: "Het was een grote chaos. Ons huis was het enige huis in Zetten waar nog een ruit in zat." Omdat hun woning een van de weinige bewoonbare huizen in het dorp was, kregen ze daarom net als veel anderen te maken met inwoning van een andere familie.

Ook Riek van Driel kon met haar broer terugkeren naar Ochten. Wat ze aantroffen was echter nauwelijks een thuis te noemen, want Ochten behoorde tot de zwaarst getroffen dorpen in de gehele Betuwe. De terugkomst was dan ook zeker niet zonder gevaren. Bij terugkeer naar de Betuwe ontvingen gezinshoofden het zogenaamde 'Betuweboekje', een gids vol aanwijzingen en tips voor de eigen veiligheid. Het gebied was namelijk nog bezaaid met achtergebleven munitie en ander oorlogstuig. Naar schatting lagen er in de Betuwe nog ongeveer vier miljoen landmijnen. Ook hygiëne vormde een ernstig probleem. In de weilanden lagen nog kadavers van omgekomen vee. De terugkerende bewoners kregen het dringende advies alle water en melk te koken voordat ze het consumeerden.

Dat de waarschuwingen uit het Betuweboekje niet zonder reden waren, bleek op tragische wijze in Ochten. Rieks oudste broer, net teruggekeerd uit Duitsland, ging samen met een jonger broertje kalveren wegbrengen. Op de terugweg reden ze met paard en wagen op een achtergebleven tankmijn. Het jongste broertje was op slag dood, terwijl de oudere broer enkele dagen later aan zijn verwondingen overleed.

"Dat hij net terug was en dat je hem zo weer kwijt moest raken, het was een verschrikkelijke tijd, maar we zijn er doorgekomen," vertelt Riek. Wanneer ze nu beelden ziet van vluchtelingen elders in de wereld, wordt ze onmiddellijk teruggeworpen naar tachtig jaar geleden. "Dan zie ik mezelf weer lopen in die eindeloze tocht van evacuees uit de Betuwe."

Erfgoed van de bevrijding
Riek en Daan vertellen hun verhaal in de laatste aflevering van "In de voetsporen van de bevrijders." Bij deze serie over de bevrijding van Gelderland zijn ook acht podwalks gemaakt, waarmee je zelf in de voetsporen van de bevrijders kunt treden tijdens een speciale wandeling.