WEST BETUWE - De gemeente West Betuwe investeert momenteel stevig in programma’s die de gezondheid, leefstijl en het welzijn van haar inwoners verbeteren, maar de toekomst van veel van deze projecten is onzeker. Na 2026 stopt mogelijk een groot deel van de landelijke financiering via het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA). Dit blijkt uit een recente informatie van de gemeente.
Grote investering in gezondheidVanuit de financiering van GALA werkt West Betuwe aan uiteenlopende initiatieven. “Dingen als de Kansrijke Start en de OKO-aanpak (‘Opgroeien in een Kansrijke Omgeving). Daarnaast zijn er programma's zoals Join Us voor eenzame jongeren, het Auticafé ontmoetingsplekken voor mensen met autisme en de Alcohol Verkeer Cursus. Ook zijn er initiatieven voor valpreventie bij ouderen en ondersteuning voor mantelzorgers”, zegt een woordvoerder van de gemeente West Betuwe. Daarnaast zijn er projecten voor een gezondere leefstijl zoals ‘Kind naar Gezonder Gewicht’ en ‘Stoppen met roken’. Voor deze initiatieven ontving de gemeente de afgelopen jaren geld, waarmee het Rijk preventie bij gemeenten wilde stimuleren.
Wegvallen van financieringAlleen is er in 2026 al een financieel probleem. “Voor de themaonderdelen Mentale gezondheid, Aanpak overgewicht en obesitas, Leefomgeving, Opgroeien in een kansrijk omgeving en Eén tegen eenzaamheid zijn in 2026 geen budgetten binnen het GALA toebedeeld vanuit het Rijk.” Het college kijkt nu of deze projecten als nog kunnen worden gefinancierd vanuit de eigen portemonnee.
Daarnaast is het nog onduidelijk of gemeenten structureel geld blijven ontvangen voor preventieprojecten na 2026. West Betuwe waarschuwt dat veel programma’s zonder aanvullende middelen mogelijk niet kunnen doorgaan. “Er is nog veel onduidelijk of de financiering nog door gaat na 2026. Eén ding is wel duidelijk: wij willen heel graag door met deze projecten”, vertelt de woordvoerder van de gemeente.
Impact voor inwonersAls dit soort projecten wegvallen, kan dat op termijn gevolgen hebben voor de gezondheid van inwoners. Ook maatschappelijke partners, zoals welzijnsorganisaties en zorginstellingen, worden geraakt als de preventieve basis wegvalt.
De gemeente benadrukt dat zij samen met andere gemeenten en via de VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten) blijft pleiten voor structurele middelen van het Rijk, zodat de ingezette koers kan worden voortgezet richting een gezondere generatie in 2040.
Belang van preventie“Voorkomen is beter dan genezen”, aldus de boodschap van de gemeente. Door in te zetten op een gezonde leefstijl, vroegtijdige ondersteuning en sterke sociale netwerken, wil West Betuwe gezondheidsproblemen bij inwoners verminderen en de kwaliteit van leven verbeteren.
De komende maanden werkt de gemeente verder aan plannen om de continuïteit van preventieprogramma’s veilig te stellen, maar de vraag is of dit allemaal mogelijk is.
Alle projecten uit "Gezond en Actief leven West Betuwe"- Projecten gekoppeld aan GALA (Gezond en Actief Leven Akkoord)
- Kansrijke Start (ondersteuning in de eerste 1000 dagen van een kind)
- Opgroeien in een Kansrijke Omgeving (OKO) (gebaseerd op IJslands preventiemodel)
- Gezonde leefstijl
- Stoppen met roken (Rookvrij en Fitter)
- Kind naar Gezond Gewicht (KnGG)
- Gezondheids-APK
- Alcohol Verkeer Cursus (AVC)
- Leefstijlspreekuur (via Welzijn op Recept)
- Tegengaan eenzaamheid bij jongeren: Join Us
- Gezonde leefomgeving
- Doortraproutes
- Ommetjes en toegankelijkheid
- Auticafés (ontmoetingsplekken voor mensen met autisme)
- Valpreventie (ketenaanpak valrisico ouderen)
- Mantelzorgondersteuning (inclusief aandacht voor jonge mantelzorgers en KOPP/KOV-kinderen)
- Brede Regeling Combinatiefuncties
- Buurtsportcoach Plus
- Extra verenigingsondersteuning
- JOGG-regisseur
