CULEMBORG - De inwoners van Culemborg waren in 2024 overwegend tevreden over het wonen in hun stad. Dat blijkt uit de nieuwste belevingsmonitor van de gemeente, uitgevoerd door onderzoeksbureau Dimensus. Het tweejaarlijks onderzoek wordt gehouden onder een representatieve groep van 1.200 Culemborgers. Opvallend is dat de algehele leefbaarheid, het veiligheidsgevoel en de zelfredzaamheid licht zijn toegenomen, maar dat de betrokkenheid bij de buurt en inzet voor elkaar afnemen.
De gemeente scoort gemiddeld een 7,1 op leefbaarheid, gelijk aan 2020 en iets hoger dan in 2022. “Dat betekent dat zeven op de tien bewoners van Culemborg prettig wonen”, valt te lezen. Opvallend is dat bewoners veel meer tevreden over voorzieningen zoals winkels, basisscholen en sportvoorzieningen dan in 2022. Volgens het onderzoek komt dat waarschijnlijk door de coronaperiode in 2022. Toch zijn er duidelijke verschillen in leefbaarheid in de wijken. Dreven, De Hond en Parijsch Vlinderbuurt scoren het hoogst (7,4-7,6), terwijl Terweijde, Staatsliedenbuurt, Nieuwstad en Achter de Poort lager uitkomen (tussen 6,4 en 6,7).
Duurzamer Culemborg De aandacht voor duurzaamheid groeit: “Het aandeel zonnepanelen is sinds 2022 gestegen van 38% naar 55%. Ook zijn iets meer inwoners overgestapt op andere energiebronnen dan gas (van 15% naar 19%) en hebben groene zoden op het dak (van 4% naar 7%),' staat in de belevingsmonitor.
Meer gevoel van veiligheid, maar verkeer blijft ergernis De veiligheidsbeleving laat een lichte stijging zien naar een 7,2. Vooral het gevoel van veiligheid is verbeterd: 82% voelt zich meestal of altijd veilig in de eigen buurt. Toch blijven verkeersproblemen – zoals te hard rijden (84%) en asociaal rijgedrag (76%) – een grote bron van ergernis. Deze overlast is het grootst in Nieuwstad, Binnenstad en Achter de Poort. In wijken als Dreven en Lanxmeer voelen inwoners zich juist aanzienlijk veiliger. Ook het gebruik van buurtapps is toegenomen (nu 53%), wat mogelijk bijdraagt aan een sterker gevoel van veiligheid.
Participatie en zelfredzaamheid nemen toe Inwoners doen steeds vaker mee aan de samenleving. De participatiescore (werk, vrijwilligerswerk, mantelzorg, verenigingsleven) is gestegen naar een 7,8. Zo doet 43% aan vrijwilligerswerk en is 62% actief in een vereniging. Ook de zelfredzaamheid zit in de lift, met een gemiddelde van 8,1. Inwoners ervaren minder problemen met dagelijkse taken, voelen zich weerbaarder en kunnen vaker terugvallen op familie en vrienden.
Culemborgers hebben minder financiële zorgen De grootste verbetering is zichtbaar in de financiële zelfredzaamheid. Waar in 2022 nog 73% van de inwoners aangaf (zeer) makkelijk rond te komen, is dat in 2024 gestegen naar 80%. Het aantal inwoners dat moeite heeft met rondkomen daalde van 7% naar 4%. Ook de zelfredzaamheid van inwoners – het vermogen om zich staande te houden bij tegenslag – laat een stijging zien: van 7,9 naar 8,1. Met name het zelfzorgend vermogen scoort hoog met een 9,2. Veel Culemborgers kunnen zelfstandig hun leven organiseren. Problemen rond lichamelijke gezondheid zijn afgenomen en ook het aantal mensen dat moeite heeft met sociale contacten is gedaald.
Eenzaamheid Wat betreft eenzaamheid scoort de stad relatief goed met een gemiddelde van 8,3. Slechts 4% ervaart gevoelens van leegte of verlatenheid. De sociale netwerken lijken sterker te worden: meer inwoners voelen zich verbonden met anderen en hebben vertrouwen in hun sociale kring.
Minder inzet voor de buurt, gemeente krijgt gemengde beoordeling Ondanks de positieve trends in zelfredzaamheid en participatie daalt de feitelijke inzet en de sociale cohesie in de buurten van de Lekstad. Waar in 2022 nog 61% zich actief inzette, is dat nu 55%. Jongeren tot 30 jaar en 65-plussers zijn het minst betrokken. In Dreven en Lanxmeer is de inzet het grootst; in wijken als Achter de Poort en Ter Weijde Staatsliedenbuurt het laagst. De gemeente Culemborg krijgt een matiger rapport: inwoners waarderen het stadskantoor en de begrijpelijkheid van informatie, maar slechts 31% voelt zich goed betrokken bij gemeentelijk beleid. Vooral op het vlak van luisteren naar inwoners en het ondersteunen van buurtinitiatieven valt nog winst te behalen.
Positieve trend met aandachtspunten Culemborg zit in de lift wat betreft leefbaarheid, veiligheid en individuele kracht van haar inwoners. Tegelijkertijd is de sociale samenhang onder druk komen te staan, en blijft actieve buurtbetrokkenheid achter. De belevingsmonitor geeft de gemeente hiermee niet alleen een positief rapport, maar ook een duidelijke opdracht: blijven investeren in buurten waar mensen elkaar ontmoeten, ondersteunen en zich thuis voelen.
