REGIO - Op 29 oktober mogen de meeste inwoners van onze regio naar de stembus voor de Tweede Kamerverkiezingen. Toch geldt dat niet voor iedereen. Volgens cijfers van het CBS ligt het percentage kiesgerechtigden in de gemeenten van de regio Rivierenland en Vijfheerenlanden tussen de 90 en 95 procent. Dat betekent dat ongeveer één op de twintig inwoners geen stem mag uitbrengen.
Verschillen per gemeenteHet aandeel mensen dat wél mag stemmen verschilt per plaats. In West Betuwe is 95,3 procent van de inwoners kiesgerechtigd, gevolgd door Vijfheerenlanden (95,0%), Buren (94,9%), Culemborg (94,8%) en Neder-Betuwe (94,7%).
De gemeente Tiel scoort met 90,4 procent het laagst in de regio. In steden ligt dat percentage doorgaans lager dan in dorpen, omdat er relatief meer inwoners zonder Nederlandse nationaliteit wonen.
Waarom sommige inwoners niet mogen stemmenDe meest voorkomende reden waarom mensen geen stemrecht hebben, is omdat ze geen Nederlandse nationaliteit bezitten. Ook wie al jaren legaal in Nederland woont met een verblijfsvergunning, mag niet stemmen voor de Tweede Kamerverkiezingen. Daarnaast geldt dat jongeren onder de achttien uiteraard nog geen stemrecht hebben.
In zeldzame gevallen kan ook de rechter het stemrecht ontnemen. Dat gebeurt alleen bij ernstige strafbare feiten die het democratisch proces ondermijnen, zoals het vervalsen van stembiljetten of het frauderen met stempassen.
Wie mogen er wél stemmen?De overgrote meerderheid van de inwoners mag uiteraard wél stemmen. Dat geldt ook voor:
- Nederlanders die tijdelijk in het buitenland verblijven, bijvoorbeeld voor werk of studie;
- Inwoners van Caribisch Nederland (Bonaire, Sint Eustatius en Saba);
- Mensen met een verstandelijke beperking of personen die onder curatele staan.
Die laatste groep werd tot 2009 nog uitgesloten, maar dat is sindsdien veranderd. Zij mogen stemmen, mits zij zelfstandig het vakje rood kunnen kleuren. Alleen bij een lichamelijke beperking mag iemand worden geholpen in het stemhokje.
Stemrecht is grondrechtHet uitsluiten van groepen mensen van verkiezingen is in strijd met internationale verdragen. Volgens het Internationaal Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten is het stemrecht een fundamenteel recht.
Zoals oud-minister van Binnenlandse Zaken Johan Remkes destijds al zei: “De kern van ondercuratelestelling is het in bescherming nemen van mensen, niet het ontnemen van rechten.”
Stemrecht is in Nederland vastgelegd in de Grondwet, en vormt een van de pijlers van de democratie – ook in onze regio, waar meer dan 90 procent van de inwoners hun stem mag uitbrengen op 29 oktober.
